That's how life is

Update

Muziek en Afrika, ik geloof dat het twee dingen zijn die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Waar je ook loopt of rijdt, overal hoor je muziek. De mensen luisteren continu naar muziek op hun mobieltjes, in busjes schalt muziek uit de speakers, in winkeltjes/cafés hoor je muziek, maar het meest luidruchtig zijn eigenlijk wel de kerken. Kerk is ontzettend belangrijk hier in Rwanda. Iedereen vraagt me of ik naar de kerk ga, en wanneer ik dan met nee antwoord krijg ik heel verontwaardigd een ‘whyyyyy?!’ naar m’n hoofd. Een vriend waarmee ik laatst wat ging eten heeft zelfs drie kwartier bijbelverhalen aan me verteld waarmee hij wilde bewijzen dat God bestond en waarmee hij ook duidelijk wilde maken dat geloven het mooiste is wat er is.
Nu moet ik zeggen dat de protestantse kerken in Rwanda me wel fascineren, maar ook een beetje bang maken. Vorige week zondag was er een soort kerkdienst op school, en door al het gejuich en muziek die ik hoorde was ik best benieuwd geworden. Mijn plan was om gewoon even vanuit de deuropening te kijken, maar toen ik aankwam werd ik door een leerling bij m’n arm gepakt en meegesleept naar een tafel en een ander meisje kwam naast me zitten zodat zij kon vertalen. Het was best leuk om te zien; er was een bekende prediker, dansgroepen en nog wat artiesten. De leerlingen vonden het echt helemaal geweldig. Ze dansen, zingen, juichen en gillen, best bizar om te zien. Er was natuurlijk ook een boodschap te verkondigen en de vertaling die het meisje me gaf was veelal hetzelfde; hallelujah, hallelujah, leef goed, volg Jezus, hallelujah. De hallelujahs zijn overigens wel indrukwekkend als dat door zo’n 1000 leerlingen wordt geschreeuwd. Het meest bijzondere vond ik toen ze gingen bidden. De prediker gaat voor in gebed, maar de leerlingen zelf hebben ook hun eigen prayers en die gaan ze dan hardop zeggen. Om eerlijk te zijn werd ik daar een beetje bang van. Tijdens hun prayers gaan ze helemaal op in hetgeen wat ze zeggen en bij sommige had ik echt het idee dat ze ineens kapot waren van verdriet. Ze gooien hun armen in de lucht en huilen zowat, echt heel apart om te zien.
Na een uurtje of twee/drie had ik het wel gehad en ben ik weggegaan. De kerkdienst duurde tot 20.30u, maar hij was al begonnen om 6.30u!! Ja echt, om half 7 ’s ochtends werd ik wakker van muziek. Ik weet niet of het de kerkdienst al was, want er werd steeds hetzelfde liedje gedraaid, maar de dag vol met God en zingen begint in ieder geval veel te vroeg. Voor de leerlingen is het wel een groot feest uiteraard want dansen en zingen vinden ze, vooral na een week hard werken, superleuk. Beetje jammer alleen dat ze niet rekening houden met hun buren. Zaterdagochtend was het nog erger. Om 5.00u (’s morgens ja..) werd ik wakker van mensen die op school aan het zingen en klappen waren. Het meest irritante was nog wel dat er zelfs een vuvuzela bij was (ja, zo’n vreselijke toeter die ze bij het WK in Zuid-Afrika hebben uitgevonden) die zo nu en dan heel onritmisch wat mee toeterde. De muziek en kerkdienst is doorgegaan tot een uurtje of 22.00u ’s avonds. Ik weet nog steeds niet waar ze de energie vandaan halen.
Maargoed, al die muziek heeft, hoe irritant het soms ook kan zijn, ook wel iets heel moois. Op het moment dat ik dit schrijf hoor ik ook twee vrouwen ontzettend mooie Afrikaanse liederen zingen, echt geweldig.

Een andere Afrikaanse gewoonte: te laat komen/lang moeten wachten en heel, heel, heel erg sloom lopen. Het kan superirritant zijn, maar ik ben er al wel redelijk aan gewend. Ik kan twee uur op een bankje zitten en niks doen omdat ik moet wachten op iemand, ik kom te laat bij afspraken (maar dat komt vooral omdat ik nog niet zo goed weet hoelang ik er over doe met het OV om van A naar B te komen) en wanneer ik met directrice Annette over het schoolterrein loop dan loop ik heeeel sloom (met andere mensen loop ik gewoon wat harder in de hoop dat ze ook harder gaan lopen, maar de directrice is wel de directrice, dus dan pas ik me uiteraard aan;-)).

Het is nu vakantie op school en het is daarom nu heel stil (oké, op de schoolkerk na dan, maar daar zitten geen leerlingen maar andere mensen). Een aantal leraren zijn nog achtergebleven, maar die kunnen nu alle rapporten zijn ingevuld vooral lekker hun ding doen. De tutoren in mijn huis hebben nu dus ook vakantie en dat kan echt retesaai zijn. De jongens houden niet van stilzitten dus die zijn eigenlijk de hele dag weg, de meiden daarentegen zijn soms ontzettend lui en liggen tot in de middag op hun bed te kletsen en te lachen. Het kan best gezellig zijn, maar na een uurtje heb ik het wel weer gehad. Als ze wat gaan doen dan gaan ze naar vrienden of naar de kerk, en dat is nou niet echt iets waar ik heel graag mee naartoe ga (ja naar vrienden misschien wel, maar ik gok dat ze bij die vrienden hetzelfde doen als dat ze hier zullen doen: vrij weinig). Ze hebben niet zoveel geld om leuke dingen te gaan doen zoals zwemmen en als ik ze uitnodig dan moet ik ook betalen. Dat wil ik opzich wel doen, maar niet voor iedereen en niet altijd want dan wordt het behoorlijk duur. Dusja, ik moet wel echt mijn eigen plannen trekken. Ik heb afgelopen week gemerkt dat mijn eigen project met de tutoren een beetje stroef verloopt, daarom heb ik op school eens rondgekeken of ik daar iets kan bijdragen. Op school zijn er sportveldjes, maar aangezien die naast de slaapzalen van de jongens liggen viel het me op dat de meiden er niet zo heel snel komen om voor de lol te basketballen of iets dergelijks. Daarom leek het me leuk om iets voor de meiden te creëren en ik heb het idee om wat speeltoestellen neer te zetten. Op die manier bewegen ze wel, maar is het puur voor de fun (niet alle meiden houden namelijk van sporten). De directrice was heel enthousiast en juicht mijn plannen toe. Nu wordt het dus even hard bikkelen om alles uit te zoeken: wat voor speeltoestellen, hoe maak je die/waar kan je die laten maken, van welk materiaal, hoe krijgen we die op de juiste plek en hoe krijgen we ze in de grond, en uiteraard hoeveel het zal kosten. Speelveldjes zijn niet zo normaal in Rwanda als ik Nederland, maar ze zijn er wel. Afgelopen dinsdag zou ik daarom met Emmanuel in Kigali scholen en hotels bezoeken om een indruk te krijgen en informatie te winnen. Helaas was de auto die hij had geregeld er niet meer, de eigenaar had andere plannen, en dus was die dag een beetje in het water gevallen (we hadden om 9.30 afgesproken namelijk, en om 12.30 werd duidelijk dat het echt niet meer ging lukken vandaag.. ). Ik ben toen zelf nog maar naar een primary in de buurt gegaan en dat was wel erg leuk om te zien. Er waren een aantal leraren aanwezig en ze waren super vriendelijk en lieten me alles zien! De rest van mijn onderzoek zal morgen plaatsvinden, want dan gaan Emmanuel en ik weer een poging wagen (: to be continued..

Afgelopen maandag ben ik naar Nyagatare geweest, een stadje in het noorden van Rwanda op ongeveer drie uur rijden van Kigali. Het was best spannend, want het was tenslotte de eerste keer dat ik buiten Kigali was en dan ook nog alleen, maar ik ben er gekomen (ik zal de busreis maar niet in detail uitleggen, ik geloof niet dat m’n ouders daar blij van worden ;-)). In Nyagatare wonen een aantal ex-studenten van de King David en drie daarvan heb ik bezocht: Kalisa, Moses en Andrew. Kalisa heeft met behulp van de stichting een klein bedrijfje opgericht en daar was ik eigenlijk het meest benieuwd naar; hij verkoopt namelijk elektriciteit. In Rwanda koop je elektriciteit op de manier waarop je beltegoed koopt: je koopt een papiertje voor een bepaald bedrag, op dat papiertje staat een getallenreeks en die nummers voer je in in een kastje dat aan je huis hangt. Wat hij doet is heel simpel: hij heeft een tafel, een stoel, een laptop en een printertje, en via de site van een energiemaatschappij kan hij de nummers aanvragen en die print hij uit voor de klant. En zo verdient hij zijn geld, al levert het nog niet zoveel op. Nyagatare is een heel klein stadje, meer een dorp eigenlijk. In 2005 heeft de overheid daar een universiteit neergezet en zo heeft het zich heel erg ontwikkeld. Voordat de universiteit er kwam was het een piepklein agrarisch dorpje. Er is vrij weinig werk, dus de mensen nemen alles aan wat ze kunnen, zoals elektriciteit verkopen. Er is vrij veel concurrentie dus.
De jongens hebben me ook de universiteit laten zien. Erg interessant en vooral indrukwekkend eigenlijk. In Nederland zijn de universiteiten groot en van alle voorzieningen voorzien, en hier viel dat zwaar tegen. De bibliotheek bijvoorbeeld was vreselijk klein, nog kleiner dan de bibliotheek op de King David. Dat is een groot probleem wanneer je als student onderzoek moet doen, de informatie kun je dan tenslotte niet bij je universiteit vandaan halen. De lokalen zijn best prima, maar het laboratorium was heel klein en de spullen waren oud. De jongens wezen me er meteen op: ‘hier worden onze dokters dan opgeleid..’ Ongelooflijk. Op die manier word je er weer op gewezen hoe blij wij mogen zijn met het feit dat we kunnen studeren op een mooie universiteit, zonder zorgen over hoe we alles moeten financieren (studenten hier zijn namelijk afhankelijk van scholarships, die meestal worden gegeven aan de beste studenten), zonder zorgen over honger (veel studenten eten nauwelijks, daar hebben ze te weinig geld voor) en zonder zorgen hoe we op de uni moeten komen (reizen is bij ons tenslotte gratis). Ik vroeg hen naar stages tijdens hun studie. De universiteit geeft je enkel een formulier waarop staat dat ze stage mogen/kunnen lopen, maar ze moeten alles zelf uitzoeken. In Nyagatare is dat bijna onmogelijk omdat er geen grote bedrijven in de buurt zijn, maar geld om naar Kigali te reizen en daar een tijd te verblijven hebben ze ook niet. Andrew zei me dat het niet makkelijk is: ‘we have to struggle all the time, that's how life is, but it’s our only chance for a better future.’ En dat geldt voor alle studenten. Betty is zich op dit moment bijvoorbeeld aan het inschrijven voor haar studie waar ze in september mee wil beginnen. Ze wordt overal naar toe gestuurd om alleen maar wat papieren te laten stempelen en daar moet ze steeds met busjes naartoe. Voor ons kost dat geen drol, maar als je echt, écht geen geld hebt is het vreselijk en levert het heel veel stress op.
Gisteravond ben ik overigens op een andere universiteit geweest hier in Kigali. Een groot verschil met de universiteit in Nyagatare: grote mooie gebouwen en genoeg ruimte voor iedereen. Ik heb een tijdje bij de lessen van Tonah gezeten, ze moesten presentaties geven, maar het niveau ligt niet bepaald hoog. Mensen hebben moeite met engels en zijn moeilijk te verstaan, al maakt dat niet veel uit want veel geluisterd werd er toch niet. Iedereen was continu met elkaar in gesprek of liep de zaal uit om te bellen. Wat een verschil met onze colleges..

Ik merk vooral dat het leven hier, hoe simpel het soms ook lijkt als je om je heen kijkt, echt ontzettend lastig is. Zowat iedereen moet hier moeite doen om een beetje normaal te kunnen overleven, en ik voel me soms echt schuldig als ik besef hoe ontzettend makkelijk wij het verdorie wel niet hebben! Maargoed, ik kan hier niet continu met een schuldgevoel rondlopen natuurlijk. Ik geniet ook zeker! :)

Liefs, Heleen